Trường THPT Mộc Lỵ, trước đây là trường Cấp 2 – 3 Mộc Châu, đã tồn tại từ tháng 11 năm 1963. Suốt 60 năm xây dựng và phát triển, nhà trường đã trở thành một biểu tượng cho sự tận tụy và cống hiến của cán bộ, giáo viên và nhân viên trong việc “trồng người”.
Tự hào truyền thống hào hùng
Ngay từ những ngày đầu thành lập, trường chỉ có một lớp 8 với 17 học sinh và 6 thầy giáo. Nhà trường lúc bấy giờ chỉ toạ lạc tại cầu Bó Ún, tiểu khu 11, thị trấn Mộc Châu, với vài ngôi nhà tranh tre nứa lá do chính thày trò dựng nên. Thời điểm đó, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã bước vào giai đoạn cam go và khốc liệt. Vào năm học 1965-1966, cả thầy và trò trường Cấp 3 Mộc Lỵ đã phải sơ tán về bản Mòn để bảo vệ trường và tiếp tục nhiệm vụ dạy và học.
Thầy giáo Lương Tấn Đạt, người đã giảng dạy tại Trường THPT Mộc Lỵ trong giai đoạn từ 1964 đến 1974, kể lại những kỷ niệm: “Khi đó, các lớp học được xây dựng dưới bóng râm của những tán cây, để các máy bay địch không phát hiện. Mái nhà được ngụy trang bằng cây dứa dại. Sát cạnh trường có một cái hang, thầy trò nhà trường đã sử dụng cuốc, xẻng để mở rộng hang, đào hệ thống hào giao thông từ các lớp học vào hang, tạo nơi trú ẩn an toàn. Nhờ đó, suốt những năm chiến tranh ác liệt, trường không bị lộ mục tiêu để địch tấn công. Thầy và trò đã đảm bảo an toàn và tiếp tục hoạt động dạy và học”.
Với phương châm “Trường lớp là trận địa, giáo viên, học sinh là chiến sĩ, quyết tâm dạy thật tốt, học thật tốt”, thầy trò trong những năm tháng chiến tranh không chỉ dạy tốt và học tốt, mà còn đóng góp vào sản xuất và chiến đấu cùng với địa phương. Hàng trăm học sinh cùng hàng chục thầy giáo đã tự nguyện nhập ngũ xung phong và bảo vệ biên giới. Nhiều người trong số đó đã hy sinh dũng cảm vì độc lập và tự do của Tổ quốc.
Năm học 1975-1976, UBND tỉnh và Sở Giáo dục – Đào tạo đã chỉ đạo Trường Cấp 3 Mộc Châu thực hiện nhiệm vụ quan trọng, đó là tách trường để thành lập một trường mới, Trường Cấp 3 Vừa học vừa làm Mộc Châu (hiện là Trường THPT Thảo Nguyên). Sau 10 năm (1985-1986), trường tiếp tục tách thêm một phân hiệu nữa, phân hiệu Chiềng Ve (hiện là Trường THPT Chiềng Sơn). Hiện nay, cả ba trường đều là những trường lớn về số lượng và mạnh về chất lượng.
Sau khi đất nước thống nhất, nhà trường phấn khởi rời khỏi khu sơ tán và đổi tên thành Trường THPT Mộc Lỵ. Từ năm học 2010-2011, trường chính thức chuyển về địa điểm Tiểu khu 2 – thị trấn Mộc Châu, nơi có diện tích, không gian và cơ sở vật chất tốt hơn, đáp ứng yêu cầu dạy và học trong giai đoạn đổi mới và hội nhập hiện nay. Hiện nay, diện mạo của nhà trường đã có nhiều thay đổi, với 3 dãy nhà cao tầng, trên 40 phòng học và phòng bộ môn được trang bị hiện đại, đáp ứng đầy đủ nhu cầu dạy và học. Từ một lớp với 17 học sinh trong những ngày đầu thành lập, đến nay, trường có tổng cộng 28 lớp với hơn 1.300 học sinh.
Lá cờ đầu của ngành giáo dục Sơn La
Phát huy truyền thống của các thế hệ đi trước, đội ngũ giáo viên trường THPT Mộc Lỵ luôn có tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nghề, luôn quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đặc biệt là nâng cao chất lượng giáo dục, trở thành lá cờ đầu của ngành giáo dục Sơn La.
Trong quá trình giảng dạy, các thầy cô giáo nhà trường thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường giờ học thực hành, trải nghiệm sáng tạo, và đổi mới kiểm tra đánh giá để phát huy tối đa năng lực của học sinh. Hiện nay, nhà trường có 70 cán bộ, giáo viên, trong đó 100% giáo viên đạt chuẩn trình độ đào tạo và trên chuẩn, và 3 thầy cô giáo đã được phong tặng danh hiệu nhà giáo ưu tú. Từ năm 2016 đến nay, trường đã đạt danh hiệu trường Chuẩn quốc gia mức độ 2. Đội ngũ giáo viên của trường luôn đầy nhiệt huyết, sáng tạo và tích cực trong dạy học, hướng tới việc phát huy năng lực và phẩm chất của học sinh, đồng thời đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Tiếp tục truyền thống, xây dựng trường thành đơn vị giáo dục chất lượng cao
Sau 60 năm xây dựng và phát triển, Trường THPT Mộc Lỵ ngày càng khẳng định vị thế là địa chỉ giáo dục tin cậy của nhân dân các dân tộc huyện Mộc Châu. Trường tiếp tục truyền thống và xây dựng một trường trở thành đơn vị giáo dục trọng điểm chất lượng cao của tỉnh, với mô hình giáo dục hiện đại, tiên tiến, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của mục tiêu giáo dục trung học và nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của huyện và tỉnh. Trường THPT Mộc Lỵ xứng đáng là lá cờ đầu của ngành Giáo dục Sơn La.